Stanisław Ignacy Witkiewicz-Witkacy. BATSIUVIAI (skaitymas)

Lietuvos nacionalinis dramos teatras kartu su Adomo Mickevičiaus institutu Varšuvoje ir Lenkijos institutu Vilniuje kviečia į Stanisławo Ignacy Witkiewicz - Witkacy pjesės „Batsiuviai“ skaitymą.

Stanisław Ignacy Witkiewicz-Witkacy

BATSIUVIAI

Pjesę iš lenkų kalbos išvertė Irena Aleksaitė

Režisierius – Antanas Obcarskas

Skaito: Remigijus Bučius, Algirdas Gradauskas, Martynas Nedzinskas, Rasa Samuolytė, Arūnas Vozbutas, Saulius Ambrozaitis

Po skaitymo vyks diskusija, kurioje dalyvaus:

• • Jan Englert, žymus lenkų kino ir teatro aktorius, režisierius, Nacionalinio teatro Varšuvoje direktorius;
  • Irena Aleksaitė, vertėja;
  • Helmutas Šabasevičius, teatrologas, teatro kritikas, vienas iš knygos „Witkacy. Plėšrūniškas protas” redaktorius;
  • skaitymo kūrybinė grupė.

Skaitymas vyks lietuvių k. be vertimo. Diskusija vyks lietuvių ir lenkų k. su vertimu.

Stanisław Ignacy Witkiewicz-Witkacy (1885-1939) – ypatinga lenkų modernizmo ir avangardo asmenybė, ryškus ir įvairiapusis menininkas: dailininkas, fotografas, dramaturgas, filosofas, rašytojas, meno teoretikas, žmogus, mąstęs, kūręs ir gyvenęs nešabloniškai. Witkacy buvo Zakopanės bohemos žvaigždė, tačiau ir labai darbštus kūrėjas, palikęs didžiulį kūrybos palikimą, vengęs nuobodulio ir nuspėjamumo spąstų, skeptiškai vertinęs ateitį ir 1939 m. įsibėgėjant Antrajam pasauliniam karui savanoriškai pasirinkęs joje nedalyvauti. (Parengta pagal „Witkacy. Plėšrūniškas protas“. Aukso žuvys, 2018)

„Batsiuviai“ (lenk. Szewcy) laikomas geriausiu Witkacio veikalu. Pjesė taip pat yra ir paskutinis jo kūrinys, nes tuo pačiu metu rašytas romanas „Vienintelis išėjimas“ (lenk. Jedyne wyjście), deja, taip ir liko nebaigtas. Paskutinis Witkacy gyvenimo ir kūrybos dešimtmetis, sutapęs ir su visai Europai sunkiu laikotarpiu dėl ryškų pėdsaką XX a. istorijoje palikusio globalinio konflikto, buvo kupinas pesimizmo ir nerimo. Menininkas įžvelgė bundančius totalitarizmo demonus ir baiminosi dėl niūrios ateities – pjesė „Batsiuviai“ tą puikiai atskleidžia.

Nors pastaraisiais dešimtmečiais Witkacy yra greta Witoldo Gombrowicziaus ir Sławomiro Mrożkos – dažniausių verčiamų, statomų ir interpretuojamų lenkų menininkų, Lietuvoje bandymų perkelti į sceną sudėtingus jo tekstus nebūta daug. Ar tą lėmė tai, jog ilgą laiką trūko Witkacio pjesių vertimų, ar tai, kad jo kūryba, kaip teigė teatro kritikas Egmontas Jansonas, yra sudėtinga, „ne mūsų teatro nosiai“, tačiau pirmasis spektaklis pagal Witkacy pjesę „Mažame dvarely“ pasirodė tik 1993 m. Panevėžio dramos teatre (rež. Saulius Varnas).

2018 m. Lietuvai ir Lenkijai minint nepriklausomybės atgavimo šimtmečius, buvo išleista Witkacy kūrybą pristatanti knyga „Witkacy. Plėšrūniškas protas“ (Lenkijos instituto Vilniuje, Adomo Mickevičiaus instituto Varšuvoje bei Witkacy instituto projektas kartu su leidykla Aukso žuvys), kurioje pirmą kartą pristatoma menininko kūryba (tekstai, tapyba, fotografija), publikuojami trijų pjesių, romano ištraukos, fragmentų vertimai į lietuvių kalbą, taip pat lenkų ir lietuvių tyrinėtojų tekstai.

Lietuvos nacionalinis dramos teatras jau antrą kartą rengia pjesės „Batsiuviai“ skaitymą: 2015-uosius Lenkijoje paskelbus Witkiewiczių metais, rugsėjo 26 d. pjesė buvo pristatyta LNDT dekoracijų dirbtuvėse (rež. P. Makauskas). 

[PL]

Litewski Narodowy Teatr Dramatyczny we współpracy z Instytutem Adama Mickiewicza oraz Instytutem Polskim w Wilnie zapraszają na czytania sztuki Stanisława Ignacego Witkiewicza Witkacego pt. „Szewcy”.

Stanisław Ignacy Witkiewicz-Witkacy

SZEWCY

Reżyser – Antanas Obcarskas

Czytają: Remigijus Bučius, Algirdas Gradauskas, Martynas Nedzinskas, Rasa Samuolytė, Arūnas Vozbutas

Po czytaniach odbędzie się dyskusja, w której udział wezmą:

• Jan Englert, znany polski aktor teatralny i filmowy, reżyser, dyrektor Teatru Narodowego w Warszawie;
• Irena Aleksaitė, tłumaczka;
• Helmutas Šabasevičius, teatrolog, krytyk teatralny, jeden z redaktorów książki „Witkacy. Umysł drapieżny“);
• grupa twórcza spektaklu

19 maja 2019 r.,  godz. 16.00

Pracownia dekoracji Litewskiego Narodowego Teatru Dramatycznego (al. Gedimino 4)

Czytania odbędą się w języku litewskim bez tłumaczenia. Dyskusja w jęz. litewskim i polskim z tłumaczeniem. Wstęp wolny.

Stanisław Ignacy Witkiewicz-Witkacy (1885-1939) – szczególna osobowość polskiego modernizmu i awangardy: wybitny artysta, fotograf, dramaturg, filozof, pisarz, teoretyk sztuki, człowiek, który myślał, tworzył i żył w nieszablonowy sposób. Witkacy był gwiazdą zakopiańskiej bohemy, ale też bardzo pracowitym twórcą, który pozostawił  po sobie ogromną spuściznę literacką, malarską i fotograficzną, w której unikał pułapek nudy i przewidywalności. Sceptycznie oceniał przyszłość  i w 1939 r. po rozpoczęciu II wojny światowej popełnił samobójstwo.  (Wg książki „Witkacy. Umysł drapieżny”, wyd. Aukso žuvys, 2018)  

„Szewcy” to dramat uznawany za jedno z najważniejszych i najlepszych dzieł Witkacego. Jest to także ostatni ukończony dramat pisarza, ponieważ pisana w tym samym czasie powieść „Jedyne wyjście”, niestety nie została ukończona. Ostatnia dekada życia i twórczości Witkacego, przypadająca na trudny okres w historii Europy, była pełna pesymizmu i niepokoju. Artysta dojrzał budzące się demony totalitaryzmu i obawiał się ponurej przyszłości  – sztuka „Szewcy” doskonale to odzwierciedla.

Chociaż w ostatnich dziesięcioleciach Witkacy obok Witolda Gombrowicza i Sławomira Mrożka  jest najczęściej tłumaczonym, wystawianym i  interpretowanym polskim artystą, na Litwie nie było zbyt wiele prób przeniesienia jego trudnych  dramatów na scenę. Czy to z powodu braku tłumaczeń, czy też z faktu, że jego twórczość, według krytyka teatralnego Egmonta Jansona, jest zbyt skomplikowana „i nie na nasze teatralne siły”. Po raz pierwszy sztuka „W małym dworku” była wystawiona dopiero  w 1993 roku w Teatrze Dramatycznym w Poniewieżu (reż. Saulius Varnas).

Z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę i Litwę niepodległości w 2018 r. na Litwie ukazała się  książka o Witkacym pt. „Witkacy. Umysł drapieżny” (projekt Instytutu Polskiego w Wilnie, Instytutu Adama Mickiewicza i Instytutu Witkacego we współpracy z wydawnictwem Aukso žuvys), w której po raz pierwszy na Litwie została zaprezentowana twórczość artysty (teksty, malarstwo, fotografia), opublikowane zostały fragmenty trzech dramatów, powieści, jak również teksty krytyczne polskich i litewskich badaczy twórczości Witkacego.

Litewski Narodowy Teatr Dramatyczny już po raz drugi organizuje czytania „Szewców”. 26 września 2015 r. w ramach obchodów w Polsce Roku Witkiewiczów dramat był zainscenizowany w pracowni dekoracji teatru (reż. P. Makauskas).